Anailís Feidhmíochta sa Spórt
An Anailís Feidhmíochta a Thuiscint
Cuspóirí Foghlama:
(a) Anailís feidhmíochta a thuiscint, lena n-áirítear:
- Cúiseanna a mbíonn cóitseálaithe ag breathnú ar fheidhmíocht agus a ndéanann siad anailís uirthi agus na srianta a bhaineann le tuairimí fíor-ama a úsáid.
- Roinnt cur chuige cáilíochtúil agus cainníochtúil maidir le hanailís a dhéanamh ar fheidhmíocht: an modh ceart a roghnú agus sonraí a anailísiú (fisiceach, teicniúil, teaicticiúil agus iompraíocht)
- Anailís físe: na buntáistí, na míbhuntáistí agus na húsáidí a bhaineann léi
- Anailís nodaireachta: na buntáistí, na míbhuntáistí agus na húsáidí a bhaineann léi.
- Anailís feidhmíochta sna meáin
Brian Cody, iar-chóitseálaí iománaíochta Chill Chainnigh
©, le caoinchead NP1X/Flickr
Cad chuige a mbíonn cóitseálaithe ag breathnú? Is é an sainmhíniú atá ag Martens (1987) ar an chóitseáil, ná “bheith ag cuidiú le lúthchleasaithe a gcumas fisiceach, síceolaíoch agus sóisialta a fhorbairt le go dtig leo lánacmhainneacht a bhaint amach.”
GNÍOMHAÍOCHT
Smaoinigh siar ar an chóitseálaí ab fhearr a bhí agat riamh in aon spórt, liostaigh cuid de na tréithe a d’fhág gur ‘chóitseálaí maith’ é/í.
Is léir nach féidir dúshraith na traenála agus na hiomaíochta a bhunú a thuilleadh ar thuairimí suibiachtúla simplí maidir le cé chomh maith agus a fheidhmíonn lúthchleasaithe ná ar mhodhanna traidisiúnta a thagann anuas ó ghlúin go glúin i measc cóitseálaithe (Carling, Reilly agus Williams, 2009).
Tá an spórt, go háirithe ag an scothleibhéal, i ndiaidh dul i muinín na teicneolaíochta le hanailís a dhéanamh ar fheidhmíocht.
Ní féidir le cóitseálaithe a gcinntí cóitseála a bhunú ar a bhfeiceann siad le linn cluichí. De réir taighde, úsáideann cóitseálaithe thart ar 40% de phríomhthosca feidhmíochta cluichí de ghnáth. Chun rath leanúnach a bhaint amach, caithfidh cóitseálaithe agus imreoirí tuiscint a bheith acu ar na pleananna cluiche, na straitéisí agus na hathruithe ar éirigh leo nó nár éirigh leo.
Nuair a úsáidtear Anailís Feidhmíochta sa Spórt, bíonn na breathnuithe sin bunaithe ar staitisticí tomhaiste (sonraí cainníochtúla) seachas ar thuairimíocht nó ar rud a bhraitheann tú i do chroí istigh (sonraí cáilíochtúla, b’fhéidir) agus bíonn sé níos fusa gnéithe a bhaineann le feidhmíocht mhaith nó le drochfheidhmíocht a bhreathnú.
Cén fáth nach féidir le cóitseálaí a bheith ag brath ar bhreathnuithe fíor-ama le linn cluiche iomaíoch?
| Sonraí Cáilíochtúla | Sonraí Cainníochtúla |
|---|---|
Forléargas:
|
Forléargas:
|
Sampla 1 - Olaphictiúr
|
Sampla 1 - Olaphictiúr
|
Roinnt cur chuige cáilíochtúil agus cainníochtúil le feidhmíocht a anailísiú
| Réimse Anailíse | Sonraí |
|---|---|
| Fisiceach | Tástáil corpacmhainne (tomhaltas uasta ocsaigine – nó VO2 max), Tástáil Fhiseolaíoch (lachtáit fola), córais rianaithe GPS (ProZone) |
| Teicniúil | Measúnuithe digiteacha bithmheicniúla (Dartfish), anailís ar fhreasúra (láidreachtaí agus laigí) |
| Teaictic | Anailís físe ar ionaid imreoirí, gluaiseacht as an liathróid, gluaiseachtaí beartaithe (anailís nodaireachta) |
| Iompraíocht | Tuairisc ar na rudaí is cúis le hiompraíochtaí áirithe, is féidir ceistneoirí, agallaimh, breathnóireacht cóitseálaí/síceolaí a úsáid |
Anailís físe
Is féidir go gcuirfeadh an anailís físe, uirlis a úsáidtear go coitianta i spóirt nua-aimseartha, go mór leis an traenáil le haghaidh comórtais aonair agus comórtais foirne. Déanann cóitseálaithe agus traenálaithe anailís ar fhíseáin ó aicsean beo agus ó chleachtaí traenála, agus tugann torthaí a gcuid anailísí aiseolas fiúntach do na lúthchleasaithe. A bhuí le hanailís físe, is féidir le lúthchleasaithe buntáiste iomaíoch a fháil, lochtanna a cheartú agus a gcuid láidreachtaí a fheabhsú agus uastairbhe a bhaint astu.
Bíonn cineálacha éagsúla d’anailís físe in úsáid sa spórt scothleibhéil:
1. Anailís Scáileán Roinnte
Go bunúsach, léiríonn an modh seo an lúthchleasaí taobh le taobh le scoth-lúthchleasaí atá ag gabháil don scil chéanna.
Ligeann sé seo don lúthchleasaí agus don chóitseálaí gnéithe teicniúla den scil a chur i gcomparáid chun a bhfeidhmíocht a fheabhsú.
Leis na boearraí seo, thig leat amharc ar an dá íomhá taobh le taobh, nó thig leat íomhá amháin a fhorleagan thar an cheann eile
Íomhá le caoinchead allsportsystems.com
2 Anailís Físe Scáileán Moillithe (Slómó)
Tá roinnt gníomhartha spóirt róghasta le hanailís a dhéanamh orthu i bhfíor-am. Mar shampla, is féidir anailís bhreise a dhéanamh ar luascadh daorchluiche le haiseolas slómó, chun gnéithe teicniúla áirithe den scil a choigeartú.
Anailís slómó ar luascadh gailf
Íomhá le caoinchead allsportsystems.com
3 Anailís Físe Fráma
Leis an anailís fráma, is féidir scil a roinnt ina frámaí áirithe agus anailís bhreise a dhéanamh uirthi. Is féidir é seo a bheith úsáideach lena thaispeáint don lúthchleasaí cén chuid den scil atá á déanamh i gceart aige nó aici, agus na laigí ar gá bheith ag obair orthu.
Anailís ar luascadh daorchluiche, fráma ar fhráma
Íomhá le caoinchead allsportsystems.com
GNÍOMHAÍOCHT
Cén cineál anailíse físe a chuideodh leat i do spórt féin agus cén fáth?
| Anailís Físe - Buntáistí | Anailís Físe - Míbhuntáistí |
|---|---|
| Aiseolas domhain don imreoir | Costasach, go minic, le cur ar bun ag an tús |
| Is féidir laigí ceilte a léiriú | Glacann an-chuid ama |
| Uirlis inspreagtha do lúthchleasaithe | Doiligh aiseolas a thabhairt do gach imreoir |
| Tugann faisnéis fhíorasach | Ní léiríonn ach 1 ghné den scil go minic |
Anailís Nodaireachta
I spóirt ghairmiúla, is é atá i gceist le hanailís nodaireachta ná staidéar ar phatrúin gluaiseachta, straitéisí agus teaicticí i spóirt foirne. Is féidir patrúin éifeachtacha imeartha a shainaithint agus a úsáid i gcluichí ina dhiaidh sin. Is bealach í an anailís nodaireachta trínar féidir teagmhais ríthábhachtacha san fheidhmíocht nó san imirt a chainníochtú ar bhealach comhsheasmhach iontaofa.
San anailís nodaireachta, faightear taifead fíorasach ar chomhpháirteanna de chluiche spóirt. Faightear taifid ar ghnéithe den chluiche, mar shampla líon na bpasanna rathúla sa pheil, céatadán na n-ásanna sa leadóg nó an líon uaireanta a bhristear an líne ghnóthachain sa rugbaí. Is é atá i gceist léi go bunúsach ná faisnéis a fhaightear, le linn duit bheith ag amharc ar thaispeántas spóirt, a bhailiú agus a anailísiú.
Úsáideann an fhoireann sacair LOSC Lille rianairí GPS le cuidiú leo anailís a dhéanamh ar a bhfeidhmíocht (agus is comhlacht Éireannach darb ainm STATSPorts a dhéanann na rianairí)
Pictiúr le caoinchead STATSports
Is féidir anailís nodaireachta a dhéanamh ar bhealaí éagsúla, mar shampla ionadaí ar an taobhlíne a thaifeadann imreoirí i mbun húcála agus blocála, nó córas rianaithe ríomhairithe GPS a bheith ar na himreoirí.
I gcluiche craobhchomórtais i mbliana, chlúdaigh Feely 11.79km inar ráibeáil sé fad iomlán de 1854m. Bhain sé amach uasluas de 8.5 méadar in aghaidh an tsoicind agus san iomlán rinne sé 106 ráib (rud ar bith níos gasta ná 16.6km/u), rud a bhí go hiontach.
De réir staidéar a rinne Institiúid Teicneolaíochta Bhaile Átha Luain, is é 9.22km an meánfhad a chlúdaíonn imreoir peile idirchontae, is é 1731m an meánfhad ráibeála (níos airde ná 20km/u), agus tá imreoirí ag déanamh 44 ráib ar an mheán agus ag baint amach uasluas de 8.41 m/s.
Tuairisc ón Irish Times ar Rianairí GPS ar Imreoirí CLG (arna aistriú go Gaeilge – buntuairisc anseo)